سیاسفید

فیلم مستند فرزند ایران

دیشب مستند تبلیغاتی "فرزند ایران" را دیدم که باز هم اثری بود از بهروز شعیبی. اگر چه در این دوره از انتخابات بطور کلی از ظرفیت های سینما به خوبی استفاده نشد تا آثار از جذابیت و تاثیر گذاری بالا برخوردار باشد اما باز هم می توان دومین ساخته این کارگردان را یک سر و گردن از مابقی مستند ها بالاتر دانست (این قیاس بدون در نظر گرفتن مستند "نقطه عطف" ساخته نادر طالب زاده است که متاسفانه توفیق دیدنش را نداشتم).


فرزند ایران با ایده و اجرایی خوب شروع می شود. بخشی از صدای شهدای انقلاب، امام و مقام معظم رهبری که در اوایل انقلاب ثبت شده گاه بر روی تصاویر آنها و مردم و درباره مفهوم آزادی.

این سخنان به خوبی با موضوع تبدیل زندان به باغ موزه ای در تهران گره می خورد و با یک شیب نرم به مابقی مسائل و ویژگی های نامزد انتخاباتی می پردازد و به نقطه اوج می رسد. آنجا که نامزد انتخاباتی در برنامه تلویزیونی صندلی داغ از وداع با برادر شهیدش می گوید و می گرید و می گریاند. اوج لحظات احساسی که اصلا آزار دهنده نیست و در این مستند خوش نشسته است. برخلاف گریه های دیگر نامزد انتخابات در فیلم مستندش که زورکی و تحمیلی به نظر می آید.

فیلمساز ما را وارد خانه ی پدری او می کند و حرف های پدر و مادرش را خیلی کوتاه می شنویم و گویا از هر زمان دیگر بیشتر به او احساس نزدیکی می کنیم. پایان مستند همراه می شود با نوای معروف  استاد کریمخانی، "آمدم ای شاه پناهم بده" که به نظرم یکی از زیباترین فصل ها در بین مستندهای انتخاباتی و لحظات خوب و معنوی در این روزهایی که همه دم از مبارزه و رقابت و شعار می زند رقم می خورد. این ها همه نتیجه کارگردانی، ایده پردازی و تدوین درست است که نتیجه مورد نظر را حاصل می کند و قطعا با عجله و دست پاچگی و عدم تحقیق، نمی توان به نتیجه مطلوب رسید.

شاید بتوان گفت جهادی عمل کردن از باب سلوک عملیه مصلحت دارد و خودش نتیجه است اما در عالم ماده همیشه هم به نتیجه نمی رسد.


برچسب‌ها: فیلم مستند, فرزند ایران, بهروز شعیبی, انتخابات ریاست جمهوری
+ نوشته شده در  چهارشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۲ساعت   توسط مسعود زارعیان  | 

فیلم مستند انتخابات ریاست جمهوری


تا اینجا از بین مستند های انتخاباتی هشت نامزد یازدهمین دوره ریاست جمهوری بطور قطع می توان گفت فیلم "دوباره زندگی" ساخته بهروز شعیبی قوی تر از بقیه ظاهر  شده که این موفقیت نتیجه چند چیز است:

1.       مستند عجولانه ساخته نشده و ایده ی محکمی دارد و در طول فیلم تمامی صحنه ها در راستای تم اصلی فیلم است. این مهم حاصل نمی شود الا با طراحی درست قبل از شروع ساخت و صبر و حوصله فیلمساز.

2.       عوامل فیلم حرفه ای انتخاب شده اند بطوری که تصویربرداری و صدابرداری درست و قابل قبولی دارد. در مابقی مستند ها کمتر شاهد این مساله بودیم.

3.       سفارش دهندگان برای فیلم سازی بطور کلی و مستند سازی بطور اخص اهمیت قائل شده اند و از کارگردان کاربلدی استفاده کرده اند و لذا فیلم از هر گونه حرافی های بی مورد، مصاحبه های طولانی، ارائه اهداف و تکست و زیر نویس مبرا است و مبتنی بر تصویر است.

4.       مستند برای شعور مخاطب احترام قائل است و قصد در اظهار نظرهای زورکی ندارد. صحنه های احساسی به جا و اندازه است و بدون دلیل کش نمی خورد.

5.       از توضیح واضحات به دور است چرا که بیشتر مستندها برنامه های نامزد مورد نظر را چندباره تاکید می کنند و اینجاست که باید ساحت فیلم مستند را دانست و جذابیت های سینمایی رابرای اضافه گویی و بی جهت گویی و تریبون ذبح نکرد.

6.       شخصیت پردازی به درستی صورت گرفته و بهترین راه برای مردمی نشان دادن نامزد انتخاباتی به کار رفته است. مثلا خودرو در حرکت است و چند نفر از عابران قصد صحبت با او را دارند که با دستور وی خودرو متوقف شده، شیشه را پایین می دهد و به حرف آن جوان رهگذر گوش می دهد. اما مثلا در نمونه ای دیگر از این مستندها، اجرای این موضوع به نحوی است که گویا از پیش طراحی شده است.

7.       ما در این مستند حرف منتقدان و موافقان نامزد را می شونیم اما در هیچ بعدی زیاده روی نشده است و به شکل درست در خدمت ایجاد محبوبیت برای نامزد انتخاباتی قرار می گیرد.

8.       در این مستند به مانند دیگر مستند های انتخاباتی به مسائل مهمی همچون ولایت مداری، فرهنگ، مبارزه با فقر، عدالت محوری، حقوق ایثارگران و مساله زنان اشاره می شود، اما کارگردان بسیار زیرکانه این ها را با هم مرتبط می کند و به هیچ وجه این مفاهیم گل درشتی نمی کند. ربط اتفاقات و ریتم فیلم از نکات مهم این فیلم است که رعایت آن فیلم را یک دست، سر پا و صمیمی کرده است. برای نمونه از فیلم آژانس شیشه ای به دردهای یک جانباز دفاع مقدس منتقل می شویم و از یک سوال ساده که در خانه چه کسی حرف اول را می زند؟ به مساله زنان میرسیم.

البته این فیلم کاستی هایی و نقاط ضعفی هم دارد که روی هم رفته فیلم نمره ای قابل قبولی می گیرد.

اما در بین دیگر مستندهای انتخاباتی "ایران من ای وطن" ساخته محمد حسین لطیفی از ایده خوبی برخوردار است ولی ذائقه مخاطب تلویزیونی به درستی مد نظر قرار نگرفته نشده و وجوه هنری آن پر رنگ تر از جذابیت بصری شده و دائما باید یک سوژه واحد را در برابر انبوهی از تصاویر آرشیوی ببینیم و چون تنوع لوکیشن نیست کمی از حوصله مخاطب عام خارج است که بهتر بود به آن توجه می شد.

مستند "مردم +1" ساخته حسین شمقدری از تشتت در ساختار و عدم طراحی صحیح رنج می برد. سوالات آن دانشجوی جوان از کسانی که در جنگل، دریا و کویر کار میکنند با تصاویر حضور جلیلی در استانبول یا مصاحبه با آن خبرنگار خارجی و یا بخش های دیگر مستند بی ربط است و در عرض هم قرار گرفته نه در طول.

به همین مقدار اکتفا کرده و منتظر می مانم تا دور دوم مستند های انتخاباتی را ببینیم.


برچسب‌ها: بهروز شعیبی, حسین شمقدری, محمد حسین لطیفی, فیلم مستند انتخاباتی
+ نوشته شده در  دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۲ساعت   توسط مسعود زارعیان  |